Povišene vrednosti tumorskih markera u velikom broju slučajeva mogu potvrditi naše sumnje ili biti dopunski parametar u nastavku ispitivanja (ultrazvuk, skener, magnetna rezonanca).
S tim u vezi želimo da vam tablearno prikažemo šta povišene vrednosti tumorskih markera znači za koju bolest, jer kao što smo rekli i neke bolesti koje nisu tumori mogu dovesti do porasta tumorskih markera i zato je potrebna dalja dijagnostika.
|
Tumor marker
|
Marker
/ bolesti
|
Povišene
vrednosti kod ne-malignih oboljenja
|
|
ACTH
|
HVL,
pluća
|
M.
Addison, AGS (Adrenogenitalni sindrom)
|
|
AFP
|
Jetra,
„germ cell“ karcinomi
|
Akutni
i hronični hepatitis, ciroza jetre, trudnoća,
deca
<1 god.
|
|
Bence
Jones Protein (BJP)
|
Plazmocitom
|
|
|
CA
125
|
Ovarijumi,
žučni kanali , gastrointestinalni trakt, dojka, pleural
mesothelioma
|
Endometrioza,
ascites, odlivi, posleoperativna stanja, peritonealni izlivi,
peritonitis, holelitijaza
|
|
CA
15-3
|
Dojka,
ovarijum, cerviks, endometrijum
|
Hronične
inflamatonre bolesti jetre , bubrežna insuficijencija,
fibroadenom, bronhijalne bolesti, mastopatija
|
|
CA
19-9
|
Pankreas,
CRC (kolorektalni karcinom), ezofagus, GIT (gastrointestinalni
trakt), jetra, sluznica usta/jezika
|
Pankreatitis,
holestaza, hronični aktivni hepatitis, ciroza jetre,
mucoviscidosis-Cistična fibroza
|
|
CA
50
|
Pankreas
|
|
|
CA
72-4 (TAG 72)
|
Želudac,
ovarijum
|
Akutni
pankreatitis, ciroza jetre, bolesti pluća, bolesti vezivnog tkiva
|
|
Kalcitonin
|
Medularni
karcinom štitne žlezde
|
Bubrežna
insuficijencija, hIpogastrinemija, Hashimoto tireoiditis,
hiperkalcemija, trudnoća
|
|
CASA
|
Ovarijum
|
|
|
CEA
|
CRC
(kolorektalni karcinom), pankreas (CEA+u-Pa), intestinalni trakt,
stomak, pluća, bubrezi, dojke, ovarijum, bešika
|
Pušači
(prekanceroza), hepatična ciroza, inflamatorne bolesti pluća i
creva, emfizem, hepatitis, divertikulitis, M. Crohn, ulcerozni
kolitis, pneumonija
|
|
Chromogranin
A
|
Endokrini
tumori (neuroblastom, karcinoidni sindrom, feohromocitom, karcinom
malih ćelija pluća)
|
Bubrežna
insuficijencija, prepoznatljivi poremećaji apsorpcije
gastrointestinalnog trakta (sindrom smanjene apsorpcije), M.
Whipple i celijakija
|
|
Kortizol
|
Nadbubrežna
žlezda/kora nadbubrežne žlezde
|
|
|
Cyfra
21.1
|
Karcinom
pluća, cerviksa, ezofagusa
|
Pneumonija,
M. Crohn, kontaminacija pljuvačkom (lažno povišen)
|
|
DHEA
sulfat
|
Nadbubrežna
žlezda/kora nadbubrežne žlezde
|
AGS
(Adrenogenitalni sindrom), hiperplazija kore nadbubrežne žlezde,
hirzutizam, virilizam
|
|
Dopamin
|
Tumor
simpatičkih ćelija
|
|
|
Feritin
|
M.
Hodgkin, leukemija, limfoma, bubreg, (pankreas, dojka)
|
Preopterećenje
gvožđem, infekcije, hepatopatije, Still- sindrom
|
|
Gastrin
|
Gastrinoma
|
|
|
GH
(hGH)
|
HVL
(akromegalija)
|
Hipoglikemija,
stres
|
|
ß-HCG
|
Horionepitelioma,
hydatidiform mole, trudnoća, testikularni tumor
|
Trudnoća
(takođe vanmaterična)
|
|
5-HIAA
|
Karcinoidni
sindrom
|
Hrana
sa serotoninom, epilepsija, lekovi, celijakija
|
|
Kateholamini
|
Srž
nadbubrežne žlezde
|
Stres,
hipoglikemija, hipertonus, medikamenti, stimulisani simpatikotonus
|
|
M2
piruvat kinaza
|
Proliferaciona
aktivnost različitih ćelija tumora gastrointestinalnog
dela, pluća, dojke i karcinoma bubrežnih ćelija
|
|
|
Metanefrin
|
Srž
nadbubrežne žlezde
|
|
|
MIA
(Melanoma inhibitorna aktivnost)
|
Uveale
melanoma (melanom oka)
|
|
|
ß2-microglobulin
|
Limfom,
multipli mijelom, limfatična leukemija, HIV
|
Virusna
oboljenja, tubular proteinuria
|
|
Neopterin
|
Limfom,
leukemija, HIV
|
Virusne
bolesti
|
|
NMP
22
|
Karcinom
bešike
|
Intersticijalni
cistitis, infekcije urinarnog trakta, invasivne operacije
(cistoskopija, kateterizacija, OP)
|
|
NSE
|
Karcinom
malih ćelija pluća, neuroblastom, melanom
|
Bronhopneumonija,
plućna fibroza, hemoliza
|
|
u-PA
(Urokinaza-plazminogen aktivator)
|
Pankreas
(delimično u kombinaciji sa CEA)
|
|
|
PLAP
|
Seminoma
|
Pušenje
|
|
Prolaktin
|
Hipofiza
|
Hipertiroidizam,
stres, trudnoća, bubrežna insuficijencija, palpacija grudi,
dojenje, lekovi (dopamin antagonisti, metoclopramid,
antidepresanti, neuroleptici, estrogen, antacid)
|
|
PCA3
(PCR)
|
Prostata
|
|
|
PSA
|
Prostata
|
Ispitivanje
prostate manuelno ili instrumentima 12 h pre uzimanja krvi
(takođe i kataterizacija kao i cistoskopija itd.), benigna
hipertrofija
|
|
SCC
|
Cerviks,
ezofagus, usta
|
Pluća,
skvamozni epitel, dermatoze (psorijaza, ekcem, pemfigus),
neuropatije, ciroza jetre, pankreatitis, hronični bronhitis,
tuberkuloza, kontaminacija daje lažno uvećan rezultat
|
|
Septin
9
|
Rak
debelog creva
|
|
|
Serotonin
|
Karcinoidni
sindrom
|
Pušenhe,
lekovi (MAO-inhibitori, reserpin, serotonin sadržan u hrani),
epilepsija, celijakija
|
|
Testosteron
|
Ovarijum/kora
nadbubrežne žlezde
|
AGS,
hiperplazija kore nadbubrežne žlezde, rezistencija na anrdogen ,
hiperandrogenemia, Cushing sindrom, PCO sindrom (sindrom
policističnih jajnika)
|
|
Tireoglobulin
|
Papilarni
/folikularni-karcinom štitne žlezde
|
Tireoidna
struma, struma nodosa, Bazedovljeva bolest, autonomni adenomi
|
|
TPA
(TPS)
|
Mikrocelularni
karcinom bronhija, bešika, cerviks, ovarijum, dojka
|
Oboljenja
pluća, gastrointestinalnog i urogenitalnog trakta, dekompenzovana
ciroza jetre
|
|
VMA
|
Adrenalna
medula
|
Esencijalna
hipertonija, stres, fizički stres, hipoglikemija, lekovi
|
